Дакументы, неабходныя для ўступлення ў шлюб іншаземцу, рэгламентуе арт. 79 Закона ад 28.11.2014. «Аб запісе актаў грамадзянскага стану» (Prawo o aktach stanu cywilnego).
Для ўзяцця шлюбу іншаземец абавязаны прадставіць:
- запэўненне адсутнасці абставін, якія выключаюць заключэнне шлюбу (zapewnienie);
- пасведчанне аб нараджэнні і яго прысяжны пераклад, калі раней асоба была ў шлюбе, то пасведчанне аб шлюбе з адзнакай аб яго скасаванні, ануляванні або заяве аб яго адсутнасці (odpis aktu urodzenia, a jeżeli adnotacją o jego ustaniu, unieważnieniu або stwierdzeniu jego nieistnienia);
- дакумент, які пацвярджае, што згодна з адпаведным заканадаўствам, асоба можа заключыць шлюб.
У пункце 2 можна заўважыць розніцу паміж беларускім і польскім заканадаўствам. У Польшчы, у выпадку скасавання шлюбу, у пасведчанне аб рэгістрацыі шлюбу ўносіцца адзнака аб скасаванні шлюбу і ў суд падаецца дакумент, які называецца «odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego ustaniu». Гэта значыць, што на адным і тым жа дакуменце, мы можам убачыць як факт рэгістрацыі шлюбу, так і яго скасаванне. У Беларусі рэгістрацыя шлюбу і яго скасаванне — гэта два розныя дакументы. Рэгіструючы шлюб, мы атрымліваем пасведчанне аб рэгістрацыі шлюбу. Касуючы шлюб, ЗАГС ці суд забірае дадзенае пасведчанне і выдае або пасведчанне аб скасаванні шлюбу (ЗАГС), або рашэнне аб скасаванні шлюбу (суд). Менавіта тут крыецца патрабаванне польскіх органаў, якія рэгіструюць акты грамадзянскага стану, аб прадстаўленні даведкі з беларускага ЗАГСа, таму што менавіта ў гэтым выпадку выконваецца патрабаванне польскага боку аб тым, што на адным і тым жа дакуменце зафіксаваны і факт заключэння шлюбу, і факт яго скасавання з апісаннем абставін.
Дакумент, аб якім гаворыцца ў пункце 3, выдае Консульства Беларусі. Асобы, якім прадастаўлена міжнародная абарона на тэрыторыі Польшчы, не могуць рэалізаваць гэтае патрабаванне.
Праблему адсутных дакументаў можна вырашыць з дапамогай суда.
У сілу ч. 2 арт. 79 Закона «Аб запісе актаў грамадзянскага стану» (далей — Закон), калі атрыманне дакумента, указанага ў п. 3 ч. 1 (дакумент, які пацвярджае, што згодна з адпаведным заканадаўствам, асоба можа заключыць шлюб), немагчыма, суд па заяве іншаземца можа вызваліць яго ад прадстаўлення гэтага дакумента. Нягледзячы на тое, што ў ч. 2 арт. 79 Закона ўказана аб тым, што суд можа вызваліць ад дакумента, прадугледжанага п. 3 ч. 1 арт. 79 (нічога не сказана пра іншыя пункты і іншыя дакументы), існуе судовая практыка, дзе суд вызваляў іншаземца і ад прадстаўлення іншых дакументаў, неабходных для заключэння шлюбу.
Такім чынам, калі ў вас адсутнічае які-небудзь з дакументаў, то неабходна звяртацца ў суд з просьбай аб вызваленні ад прадстаўлення таго ці іншага дакумента. Пры гэтым, безумоўна, важна абгрунтоўваць свае довады, а менавіта чаму няма магчымасці падаць той ці іншы дакумент, а таксама дадаць іншыя наяўныя дакументы, якія пацвярджаюць вашу пазіцыю.
Сама заява ў суд называецца «Wniosek o zwolnienie z obowiązku złożenia kierownikowy Urzedu Stanu Cywilnego zaświadczenia o zdolności prawnej do zawarcia związku małżeńskiego». У якасці заяўніка (wnioskodawca) указваецца асоба, якая просіць вызваліць суд ад неабходнасці прадстаўлення таго ці іншага дакумента. У якасці ўдзельніка працэсу (uczesnik postępowania) — нявеста ці жаніх. Дадзеная катэгорыя спраў разглядаецца ў непрацэсуальным фармаце, то бок вас не будуць выклікаць у суд.
Не маючы юрыдычнага досведу, можа быць цяжка напісаць гэтую заяву самому, таму мы рэкамендуем звярнуцца да польскага адваката альбо ў юрыдычны аддзел Free Belarus Center.